پاکستان
د آي ایم ایف اؤ پاکستان تر منځ د پور نوي پروګرام لپاره د مذاکراتو مهال ویش جوړ کړل شوی
د پاکستان اؤ آي ایم ایف تر منځ د لنډ مهاله پور د پروګرام سرته رسېدو وروسته په ستره اؤ اوږد مهاله قرضه د پاکستان اؤ نړیوالې مالیاتي ادارې ترمنځ د مذاکراتو مهال ویش یا شېډول ټاکل شوی دی.
څېړونکي وایي چې پاکستان ته درنې قرضې بېرته ستنول اؤ په اخستل شوؤ قرضو سودونه ورکول ورپغاړه دي اؤ ددې لپاره ورسره آي ایم ایف نه د پور د یو بل پروګرام اخستو پرته بله لار نه شته.
د پاکستان ډان ورځپاڼې د خزانې د وزارت د سرچینو له خولې ویلي چې د آي ایم ایف ډله به د پور په نوي پروګرام د خبرو لپاره په 15مئ پاکستان ته رارسیږي.
رپورټ کې ویل شوي چې پاکستان اؤ آي ایف ایم به وړومبی د پور په تیکنیکي اړخ خبرې کوي اؤ بیا به د پالیسۍ په کچه مذاکرات کیږي.
د پاکستان د خزانې وزارت سرچینو ویلي چې د پور دا نوی پروګرام به له 6ؤ نیولی تر 8 اربه ډالرو پورې وي اؤ موده به یې درې کلنه یا تر دې هم زیاته وي.
ډاڼ ورځپاڼه لیکي چې د پور ددې نوي پروګرام لپاره د نړیوالې مالیاتي ادارې له لوري پاکستان ته د سختو شرطونو اېښودلو امکان دی.
څېړونکي وایي چې پاکستان ته درنې قرضې بېرته ستنول اؤ په اخستل شوؤ قرضو سودونه ورکول ورپغاړه دي اؤ ددې لپاره ورسره آي ایم ایف نه د پور د یو بل پروګرام اخستو پرته بله لار نه شته.
د اقتصادي چارو څېړونکي محمد الیاس ډیوه سره خبرو کې وویل ترڅو چې پاکستان خپل برامدات سیوا کړي نه وي اؤ سیمه ییزې وسیلې یې نه وي لټولې تر هغې د آي ایم ایف دروازه ټکول د پاکستان یوه مجبوري ده.
هغه وایي" پاکستان د بیلابیلو ملکونو اؤ ادارو نه درنې قرضې اخستي چې په هغې ورته سود ورکول ورپغاړه دي اؤ هم یې د زیاتره قرضو د ستنولو موده سرته رسېدلې ده ، خو پیسې پاکستان سره نشته ،نو لازمه ده چې آي ایم ایف ته به ځي اؤ د آي ایم ایف له لوري شرطونه به هم پاکستان ته زیات اسان نه وي بلکې دومره مشکل به وي چې حکومت به یې په پوره کولو کې د یو امتحان سره مخ کیږي"
محمد الیاس وایي د نوي قرضې اخستو لپاره به په ممکنه توګه پاکستان ته د توانایۍ بیعې نورې لوړول اؤ ټیکسونه لګول وي اؤ ددې بوج به نیغ په نیغه په ولس راځي.
نوموړی زیاتوي پاکستان ته د خپل اقتصاد پیاوړي کولو لپاره له خپل انده ګامونه اخستل اؤ ځایي وسیلې پیدا کول پکار دي اؤ په دې لړ کې ضروري ده چې د خسارې سره مخ ادارې شخصي څانګې ته ورکړي ،په ادارو کې اصلاحات رامنځته کړي اؤ د اقلیمي بدلونونو د مقابلې لپاره ګامونه واخلي.
پاکستان په تېرکال د جولاي میاشت کې د آي ایم ایف نه د نهو میاشتو د لنډې مودې د پور پروکرام ترلاسه کړی ؤ اؤ څېړونکي وایي چې ددغه پور لپاره آي ایم ایف پاکستان ته څه شرطونه یا اهداف ایښي وؤ پاکستان هغې ته سنجیده پاتې شوی اؤ ټول اهداف یې په کامیابۍ سره ترلاسه کړي.
د نړیوالې مالیاتي ادارې آي ایم ایف له لوري د پاکستان دولتي بانک ته د لنډ مهاله پور پروګرام د وروستي قسط یو ارب اؤ 10 کروړه ډالر اوړمه ورځ ترلاسه شوي وؤ.
آي ایم ایف پخپله اعلامیه کې ویلي وؤ چې پاکستان پاکستان ته به د حکومت د ملکیتي ادارو اصلاحات په مخکې وړل اؤ د پالیسۍ په کاري چوکاټ کې چلول وي.
د پاکستان د خزانې وزیر محمد اورنګزیب په 16م اپریل واشنګټن کې خپله یوه مرکه کې ویلي وو چې پاکستان د نړیوالې مالیاتي ادارې سره د اقتصادي اصلاحاتو د پروګرام لپاره د اربونو ډالرو د پور په یو نوي تړون خبرې پيل کړې دي.
د روان مالي کال لومړیو نهو میاشتو کې د پاکستان مالیاتي خساره تر4337 اربه ډالرو اوښتې ده
د پاکستان د خزانې وزارت ویلي، د روان مالي 24-2023 په لومړیو 9 میاشتو کې د پاکستان مالیاتي خساره 4337 اربه روپۍ پاتې شوې اؤ لګښتونه یې تر 9651 اربه روپو اوښتي دي.
د خزانې وزارت په یو رپورټ کې ویل شوي چې د مالي کال 24-2023 په لومړیو نهو میاشتو کې پاکستان د پورونو پسر سود کې 5517 اربه روپۍ ورکړې دي.
رپورټ وایي چې د محصولاتو راټولولو قامي ادارې ایف بي ار په دغو نهو میاشتو کې د6711 روپو ټيکسونه راټول کړي دي.
همدا شان رپورټ ښیي چې په دې موده کې د این ایف سي ایوارډ په اساس صوبو ته 3815 اربه روپۍ ورکړل شوي د جولاي نه تر مارچ میاشتې له ټیکس بهر عایدات 2416 اربه روپۍ ریکاډ کړل شوي دي.
د خزانې وزارت د رپورټ له مخې په دې نهو میاشتو کې د پټرولیم لیوي په مد کې د صارفینو څخه ریکارډ 719 اربه اؤ 59 کروړه روپۍ ترلاسه شوي چې دا د تېرکال په پرتله 357 اربه روپۍ زیاتوالی ښیي.
رپورټ کې ویل شوي چې له جولاي تر مارچ میاشتې پورې حکومتي لګښتونه تر 9 زره اؤ 201 اربه روپو اوښتي اؤ په ترقیاتي منصوبو 454 اربه روپۍ لګول شوي دي.
همدا شان خلکو ته د رعایتونو په ورکولو 473 اربه اؤ په پنشن ورکولو تر 611 اربه زیاتې روپۍ مصرف کړل شوې دي .
دا رپورټ ښیي چې د حکومتي چارو په چلولو نهو میاشتو کې 518 اربه روپۍ لګول شوي دي.
دا په داسې حال کې ده چې د نړیوالې ادارې آي ایم ایف له لوري تېره ورځ د پاکستان قامي بینک ته یو ارب اؤ 10 کروړه ډالر رسیدلي دي اؤ ددغه مالیاتي ادارې سره د پاکستان د لنډ مهال قرض پروګرام پائ ته رسېدلی دی.
د پاکستان د خزانې وزیر ویلي چې پاکستان آي ایم ایف نه د پور یو بل غټ پروګرام هم ترلاسه کوي .
د شورو په ورځ ګڼ شمیر پاکستاني مطبوعاتو د سرچینو له قوله ویلي چې د قرض په نوي پروګرام د خبرو اترو لپاره په 15م مئ د آي ایم ایف ډله اسلام اباد ته رارسیدونکې ده.
مطبوعات وایي پاکستان به هڅه وکړي چې آي ایم ایف نه له م 6 څخه نیولي تر 8ؤ اربو ډالر د دریوؤ کالو یا له دې څخه د زیاتې مودې لپاره په پور ترلاسه کړي خو څېړونکي وایي که آي ایم ایف پاکستان ته د درې اربه ډالرو پروګرام هم ورکوي نو پاکستان ته به ددې لپاره سخت شرطونه ږدي.
ډيره غازي خان: په پولیس څوکۍ د ترهګرو ډله ییز برید کې 7عسکر ژوبل شوي
پولیس چارواکي وايي، د پنجاب په ډیره غازي خان سیمه کې ترهګرو د پولیسو په یوه پوسته یا څوکۍ ډله ییز برید کړی چې پکې اووه پولیس عسکر ژوبل شوي دي.
د سیمې یو لوړ پوړي پولیس افسر(ار پي او) سجاد حسن د شورو-چهارشنبې په ورځ بیلابیلو پاکستاني رسنیو ته ویلي چې ترهګرو دا برید تېره شپه د ډیره غازي خان د تونسه سیمې په جهنګي پولیس پوسته کړی اؤ درنې وسلې یې کارولي دي.
هغه منلې چې په برید کې اووه پولیس عسکر ژوبل شوي چې د علاج لپاره روغتون ته رسول شوي دي.
نوموړي پولیس افسر ویلي ترهګرو غوښتل چې په پولیس څوکۍ قبضه وکړي خو وایي پولیسو د هغوي برید ته چټک ځواب ویلی اؤ په وسله وال یې په شا تمبولي دي.
د پنجاب پولیس د بیان له مخې په دغه برید کې له 15ؤ نیولي تر 20ؤ ترهګر شامل وؤ چې هغوي راکټ لانچرې، لاسي بمونه اؤ د شپې تیاره کې لېدونکې عصري وسلې کارولي دي.
د جهنګي پولیس څوکۍ په تونسه سیمه کې د خېبر پښتونخوا اؤ پنجاب صوبو په برید پرته ده.
د پنجاب صوبې وزیراعلا مریم نواز اؤ د پولیسو مشر ډاکټر عثمان انور پخپلو بیلابیلو بیانونو کې د برید په ناکامولو د پولیسو مړانه ستایلې اؤ د ترهګرۍ خلاف د کوټلې مبارزې هوډ یې ښودلی دی.
آي جې عثمان انور د برید په شنډولو پولیسو لپاره د انعام اعلان هم کړی دی.
پاکستان کې د شخړو او امنيت د مطالعاتو د څيړنيزې غېر حکومتي ادارې پاکستان انسټيتیوټ فار کانفلیکټ اینډ سیکيورټي سټډیز (پيکس) د رپورټ له مخې پاکستان کې د اپرېل په مياشت کې وسله وال بريدونه 38 فيصده سېوا شوي.
رپورټ وایي تېره میاشت په ټول ملک کې په 77 وسله والو حملو کې د 31 امنيتي کسانو په ګډون ټول 70 تنه وژل شوي او په ټولو 77 حملو کې 73 فيصده، 56 بريدونه يواځې په خېبرپښتونخوا کې شوي دي.
پاکستان: اپرېل کې وسله وال بريدونه 38 فيصده سېوا شوي، ټولو 77 حملو کې 56 يواځې پښتونخوا کې شوي
پاکستان کې د اپرېل په مياشت کې وسله وال بريدونه 38 فيصده سېوا شوي، تېره میاشت په ټول ملک کې په 77 وسله والو حملو کې د 31 امنيتي اهلکارو په ګډون ټول 70 تنه وژل شوي او په ټولو 77 حملو کې 73 فيصده، 56 بريدونه يواځې په خېبرپښتونخوا کې شوي دي.
پاکستان کې د شخړو او امنيت د مطالعاتو څيړنيزې غېر حکومتي ادارې پاکستان انسټيتیوټ فار کانفلیکټ اینډ سیکيورټي سټډیز (پيکس) د اپرېل په مياشت کې پاکستان کې د وسله والو بريدونو او پکې اوښتو مرګ ژوبلو په اړه رپورټ خپور کړی دی.
په رپورټ کې ويل شوي، د اپرېل په مياشت کې په 77 وسله والو بريدونو کې 70 تنه وژل شوي دي، په وژل شوو کې 35 ملکي وګړي، 31 امنیتي اهلکار او څلور وسله وال شامل دي، او په دغو حملو کې د 35 امنيتي اهلکارو او 32 ملکي وګړو په ګډون 67 تنه ژوبل شوي دي.
ويل شوي د مارچ د میاشتې په مقابله کې په اپرېل کې بريدونه 38 فيصده سېوا شوي دي.
د رپورټ ترمخه، تېره میاشت د پاکستان امنيتي ځواکونو لږ تر لږه 55 مشکوک وسله وال وژلي او 12 نيولي دي، ویل شوي په نيول شوو کې د بشام په ځانمرګي بريد کې ککړ کسان هم شامل دي.
په 26م مارچ د خېبر پښتونخوا د شانګلې ضلعې په بشام سیمه کې د داسو ته روانه د چیني انجنیرانو په قافله یو ځانمرګي برید شوی وو، پینځه د چین انجنیران او د هغوي یو پاکستانی ډرایور پکې وژل شوي وو.
د خالي یا شنبې په ورځ خېبر پښتونخوا د ترهګرۍ ضد محکمې دعوه کړې وه، بشام کې په چینايي انجنیرانو شوي ځانمرګي برید کې د ککړتیا په تور یې د ټي ټي پي څلور ترهګر نیولي وو. سي ټي ډي ويلي وو، په نيول شوو ترهګرو کې د مرکزي ملزم عادل شهباز تعلق د افغانستان د ننګرهار ولایت جلال اباد سیمې سره، او د نورو پېژندګلو د محمد شفیق قریشي، زاهد قریشي او نذیرحسین په نومونو شوې او تعلق یې د پښتونخوا د مانسهرې سیمې سره دی.
پيکس په رپورټ کې زياته کړې، د اپرېل په میاشت کې ترسره شوو وسله والو ټولو بريدونو کې 73 فيصده، 56 حملې يواځې په خېبرپښتونخوا کې شوې، د 26 امنيتي اهلکارو په ګډون پکې 17 ملکي وګړي وژل شوي او 19 امنيتي اهلکارو په ګډون پکې 32 کسان ژوبل شوي وو.
ويل شوي د خېبرپښتونخوا په څلور ضلعو ډېره اسماعيل خان، لکي مروت، ټانک او بنو کې تر ټولو زياتې 22 حملې شوي دي. د رپورټ ترمخه د خېبرپښتونخوا بندوبستي سيمو کې 31 او قبايلي ضلعو کې 25 حملې شوي دي.
د رپورټ ترمخه بلوچستان صوبه کې په 16 حملو کې 21 کسان چې پکې 17 ملکي وګړي او څلور امنیتي اهلکار وژل شوي او 31 نور ژوبل شوي دي.
د پيکس په رپورټ کې ویل شوي، د اپرېل په مياشت کې په پنجاب صوبه کې په څلورو بريدونو کې درې کسان وژل شوي او سيند صوبه کې په يو بريد کې درې کسان وژل شوي دي.
پيکس ويلي، پاکستان کې روان کال په لومړو څلورو میاشتو کې ټول 323 وسله وال بريدونه شوي، 324 کسان پکې وژل شوي او 387 ژوبل شوي دي.
د پاکستان حکومت او پوځ وخت په وخت دعوې کوي چې په ملک کې د ترهګرۍ ملا ماته کړل شوې او د ملک څخه په بشپړ ډول د ترهګرۍ د نوغي ويستو پورې به مبارزه جاري ساتي.
خو د حکومتي او پوځي دعوو باوجود په ملک کې او ځانګړي ډول خېبرپښتونخوا، قبايلي ضلعو او بلوچستان صوبه کې د ناامنۍ پېښې پرله پسې دوام لري.
د پاکستان حکومت او پوځ دعوه کوي په افغانستان کې د طالبانو په واک کې د راتلو وروسته پاکستان کې ناامني زياته شوې او تور لګوي تحریک طالبان پاکستان د افغانستان خاوره د پاکستان پرضد حملو دپاره کاروي، خو په افغانستان کې واکمنه طالبان د پاکستان دغه تور په کلکه ردوي او تحریک طالبان پاکستان دعوه کوي د پاکستان په خاوره موجود دي او د دلته نه حملې کوي.
پاکستان: د خواريکښو په نړیواله ورځ مزدوران وايي د حکومت مقرر اجرت نه ورکول کیږي
پاکستان کې خواريکښ او په شخصي کمپنیو کې کار کوونکي تنخادار وايي، د حکومت لخوا چې د خواريکښو دپاره کومه تنخا يا د میاشتې اجرت مقرر کړل شوی، هغه ورته نه ورکول کيږي.
د خواريکښو په نړیواله ورځ (لومړۍ مې) مزدوران وايي د ورځې یې دومره امدن نه وي چې د بچو د خوراک او کور ضرورتونه پرې پوره کړي. د پاکستان حکومت په سرکاري کچه د مياشتې اجرت کم نه کم 32,000 روپۍ او د کار وخت اته ساعته مقرر کړي دي.
خو په شخصې کمپنيو کې کارکوونکي وايي د هغوي نه 12 ساعته کار اخستل کيږې او اجرت ورته کم ورکړل کيږي.
د پاکستان وزیراعظم شهباز شریف ویلي، خواریکښو ته په ورپېښو مسلو خبر دی، حکومت ته په راتلونکي بجټ کې مزدورانو سره د خېرښېګړې کولو ټول ممکنه اقدامات پورته کوي.
هغه په لاهور کې خپل کور کې د مزدورانو د نړيوالې ورځې په مناسبت راجوړې غونډې ته په وينا کې ويلي چې مزدور ته پوره حق نه مېلاويږي ملک پرمختګ نه شي، حکومت به یې د مزدورانو اجرت سېوا کول يقيني کوي.
په شخصي امنيتي کمپنۍ کې کار کوونکی 40 کلن امريز خان وايي، څلور نفره کورنۍ لري، د مياشتې ورته 25,000 روپۍ تنخا ورکول کيږي.
د پاکستان حکومت په روان مالي کال 2023/24م کې په قامي بجټ کې د مياشتې کم نه کم تنخا دوه ديرزشت زره روپۍ مقرر کړې، خو په شخصې ادارو کې کارکوونکي وايي، اکثرو ته د 25،000 روپو پورې ورکول کيږي.
د خېبر پښتونخوا وزير اعلا علي امين ګنډا پور د مزدروانو د ورځې په حواله ويلي دخواريکښو د خېر ښېګړې د پاره به ګامونه اخلي.
د نړيوال بېنک د شمېرو ترمخه پاکستان کې 40 فيصده خلک د غربت سره مخ دي.
د پاکستان حکومت وايي د ملک دننه د بې روزګارۍ شرحه اته فيصده ده، خو ازادې ادارې وايي بې روزګاري 16فيصدو ته رسېدلې او د يو کس د ورځې امدن څلور ډالره يا 1100 روپۍ جوړيږي.
نړيوال بېنک وايي د ملک دننه يو کروړ او پينځه ويشت لکه خلک د غربت د کرښې نه لاندې ژوند تيروي.
کارپوهان وايي، پاکستان کې خواريکښ نه يواځې د بې روزګارۍ او کم اجرت سره مخ دي، بلکې دوی د موسمي بدلون د بدو اغېزو هم ښکار کيږي.
د مزدورانو نړيوال سازمان ويلي چې موسمي بدلون په نړيواله کچه 70 فيصده کارکوونکو دپاره د صحت په برخه کې د ناروغو يو کاکټېل يا مجموعه جوړوي چې پکې کېنسر، د سا ناروغۍ، د زړه بيمارۍ، د ګردو خرابېدل او په دماغي صحت اثرات کېدل شامل دي.
کارپوهان دا راپور د اندېښنې وړ بولي او وايي چې په پاکستان کې مزدورانو او کارکوونکو دپاره د اسانتياو نيشوالی، او د خلکو ناپوهۍ له امله د هيواد په هر يو برخه کې کارګران په څه نا څه شکل کې د موسمي بدلون د خرابو اثراتو نه زيات اغېزمن کيږي.
د خواريکښو نړيوال سازمان (آی اېل او) پخپل وروستي رپورټ کې ويلي چې موسمي بدلون د وړاندې نه په نړيواله کچه د کارګرانو په خونديتوب او صحت بدې اغېزې کړي دي.
د سازمان ترمخه د نړۍ د 3.4 بيلينه ټول کاري ځواک 2.4 بيلينه څخه سېوا کارکوونکي د خپل کار پرمهال د زياتې ګرمۍ ښکار کېدای شي.
د روغتيا د چارو پوهان وايي چې سخته يخني او ګرمي دواړه د کارکوونکو خلکو په ژوند خراب اثر پرېباسي او د بې احتياطۍ له امله د څرمنې بيمارو ترڅنګ د زړه، ګردو او فشارخون ناروغۍ يې ژوند د ګواښ سره مخ کوي.
د زړونو د ناروغو ډاکټر اسفنديار خان وايي، " د فالج خطره ډېره زياته شي ځکه چې خولې ډېرې لاړې شي بدن کې اوبه کمې شي او وينه ډېره ټينګه شي، د دې اثراتو له وجې زمونږه ګردې هم خرابېدې شي ځکه چې بدن کې اوبه کمې شي او ګردو چلېدو دپاره اوبه پکار وي او په دوه درېو ورځو کې د د دې د خرابېدو خطره وي او چې ګردې خرابې شي نو د هغې هم په زړه اثر وي او د هغې وجې نه مرګ هم کېدای شي او دې ته مونږه هيټ سټروک وايو".
د ادارې د رپورټ ترمخه موسمي بدلون په نړيواله کچه 70 فيصده نه سېوا کارکوونکو دپاره د صحت په برخه کې د ناروغو يو کاکټېل يا مجموعه جوړه وي او د کال 2000 راپدېخوا دا شمېره د 65،5 فيصده نه 70،9 فيصده ته لوړه شوې ده.
د ماحولياتو ماهرين وايي پاکستان کې اقليمي شرايط د وړاندې څخه د کارګرانو دپاره مناسب نه وو او لا هم يې هم د ځانونو خوندي کولو په برخه کې پوهه او اسانتياوې نه دي ترلاسه کړي.
(په دې خبر کې رياض حسېن، ارشد مومند او عبدالرزاق معلومات شريک کړي دي)
Forum